بررسی دلایل افت تحصیلی و روشهای ایجاد انگیزه درسی در دانش آموزان
افت تحصیلی کاهش نسبی فعالیت درسی و مطالعه یک دانش آموز در یک دوره نسبی در مقایسه با دوره نسبی قبل از آن می باشد.مثلاً کسی که طی سه ماه نمرات در حد 15 داشته اما در دو هفته اخیر در تمامی یا تعدادی از دروس نمرات حدود 12 کسب کرده، می گوییم در حال حاضر نسبت به سه ماه پیش افت تحصیلی دارد.
منظور از آوردن کلمه نسبی این است که افت تحصیلی تنها شامل دانش آموزان ضعیف نبوده حتی کسی که چند ماه پیش نمرات حدود 18 داشته اگر در حال حاضر نمرات حدود 16 کسب می کند ، دو نمره نسبت به دوره قبل افت دارد.
عوامل موثر بر افت تحصیلی
عوامل مربوط به خود دانش آموز
- عوامل فیزیولوژیکی و جسمی مانند ضعف بینایی و شنوایی و غیره
- عوامل ذهنی و روانی مانند میزان هوش و قدرت حافظه و سلامت روانی
- نداشتن هدف واقعی و عینی و روشن از تحصیلع
- عدم انگیزش درونی برای تحصیل و مطالعه
- نداشتن اعتماد به نفس کافی
- ضعف اراده در تصمیم گیری های تحصیلی و مطالعه و اجرای تصمیمات
- عدم برنامه ریزی دقیق از لحاظ زمان و میزان مطالعه روزانه
- نداشتن روش مطالعه مناسب برای دروس مختلف
- مهارت های مطالعه نادرست
عوامل مربوط به خانواده
- اختلاف خانوادگی و خانواده آشفته، طلاق فیزیکی یا روانی والدین، وجود نا مادری یا نا پدری و غیره
- اختلاف فرزندان با خانواده مانند لجبازی با والدین و اعتراض به جو خانواده
- وابسته و متکی نمودن فرزندان به والدین در امور درسی و تکالیف منزل از دوران ابتدایی
- تحقیر، سرزنش و مقایسه نادرست فرزندان با همسالان موفق و در نتیجه پایین آوردن اعتماد به نفس و خود پنداری آنان
- تغییرات منفی در خانواده مانند ورشکستگی سیاسی و اقتصادی و اعتیاد و غیره
- تغییر در جهت ارتقای سریع و غیر مترقبه سطح اقتصادی یا اجتماعی خانواده و از خود باختگی و غافلگیر شدن فرزندان و انواع انحرافات
عوامل مربوط به مدرسه
- گروه همسالان مانند مزاحمت و شوخی های نابجا در کلاس درس
- رفتارهای نا مناسب عوامل اجرایی مدرسه مانند مدیر، معاونین، دبیران و مشاوران
- جو عمومی حاکم بر مدرسه از لحاظ درسی مانند سخت گیری بیش از حد دبیران در دادن نمره به خاطر بالا فرض کردن سطح علمی مدرسه یا همرنگ شدن دانش آموز با سایر دانش آموزان ضعیف با فرض اینکه همه دانش آموزان مدرسه ضعیف هستند.
عوامل مربوط به اجتماع
- دوستان نا باب
- استفاده نادرست از کلوپ های ورزشی، بدن سازی، بیلیارد و غیره
- استفاده نادرست از کافی نت ها و گیم نت ها
- گذراندن وقت زیاد در خیابان ها و خارج از منزل
مهارت های صحیح مطالعه
- مطالعه با فاصله: مطالعه بی وقفه و مستمر موجب خستگی و بیزاری از مطالعه می شود؛ روش درست ، مطالعه ی با فاصله و استراحت در میان دو وعده مطالعه میباشد. مورد زیر الگوی مناسبی است 90 دقیقه مطالعه و 15 دقیقه استراحت، 75 دقیقه مطالعه و 30 دقیقه استراحت، 60 دقیقه مطالعه و 45 دقیقه استراحت، 45 دقیقه مطالعه و استراحت نسبی زیاد و انجام سایر امور روزانه یادتان باشد به هر میزان که میزان مطالعه در یک روز افزایش می یابد خستگی زیاد شده و به دقایق استراحت زیادتری نیاز دارید و مدت زمان مطالعه مرحله بعدی باید کاهش یابد.
- عدم مطالعه در کنار وسایل صوتی و تصویری روشن
- لب خوانی به جای بلند خوانی
- مطالعه در حالت نشسته و آرامش به جای حالت حرکت و قدم زدن
- مطالعه به موقع و بیدار نماندن در شب برای حضور مناسب در کلاس یا جلسه امتحان روز بعد
- مطالعه نکردن در موقع خستگی
- عدم مطالعه طوطی وار (بدون درک و تلخیص و طبقه بندی)
- مطالعه نکردن با حالت افسردگی
- شروع مطالعه از مطالب آسان به مشکل
- مطالعه نکردن در حالت نگرانی و اضطراب
به معلمین و والدین گرامی توصیه می شودکه به موارد زیرتوجه کنند:
معلمان از ارائه مطالب کسل کننده و استفاده از روش های یکنواخت تاحد امکان خودداری کرده وتنوع درشیوه تدریس رارعایت کنند و از متکلم وحده بودن پرهیزنمایند.
میزان توجه و دقت شاگردان به معنی دار بودن مطالب، تازگی، پیچیدگی و سادگی مطالب نسبت مستقیم دارد. بنابراین، این امر همراه باتغییر در رفتار معلم حین درس توجه ودقت دانش آموزان را افزایش خواهد داد.
استفاده ازتشویق های کلامی مانند عالی، مرحبا، احسنت پس از عملکرد درست شاگردان سبب افزایش و تقویت یادگیری می گردد.
والدین و معلمین ازنمرات دانش آموزان تنها به عنوان وسیله ای برای دادن بازخورد و توجه هرچه بیشتر آنان به نقاط ضعف وقوت خود و میزان یادگیری ایشان استفاده کنند، نه بعنوان وسیله ای برای تنبیه.
معلمان مطالب آموزشی بصورت متوالی ازساده به مشکل ارائه دهند تا در ابتدا شاگردان در یادگیری مطالب ساده موفقیت بدست آورند و انگیزه آنها درکسب یادگیری های بعدی افزایش یابد.
معلمین از ایجاد رقابت و هم چشمی در بین دانش آموزان، خودداری ورزند.
معلمین با استفاده از مثالها و اصطلاحات آشنا و ساده، زمینه افزایش سرعت یادگیری را ایجادکنند.
استفاده ازبحث های گروهی، بازیهای آموزشی، ایفای نقش مراجعه به کتابخانه و جمع آوری اطلاعات و آگاهی از میزان پیشرفت خود سبب افزایش علاقه و توجه در دانش آموزان می گردد.
درانتها یادآوری این نکته مهم به نظرمی رسد که ایجاد فضای آزاد یادگیری بدون احساس ترس واضطراب از عدم موفقیت وشکست، تشویق دانش آموزان به اظهارعقاید و اندیشه های خود و درنتیجه افزایش حس مسئولیت وقبول توانائیها وشایسته گی های خود از اموربسیار مهم درفراگیری سریع تر و مناسب تر است.
